Door Angel – Goed. Daar gaan we dan. Lieve, lieve, lieve allemaal. Remember me? Daar ben ik weer! Ik heb jullie advies ter harte genomen en ben er even tussen uit geweest. Ik had een kleine break nodig na een roerige periode. Op mijn moeder (en zusje) na, ben ik de afgelopen drie jaar de drie belangrijkste mensen in mijn leven verloren. Eerst oma, daarna opa en net toen ik dacht dat ik voorlopig alles gehad had, kwam de genadeklap. Papa werd vorig jaar ernstig ziek en met mijn zijn overlijden, werden de laatste fundamenten onder me weg geslagen.
Sinds zijn overlijden, heb ik geen seconde willen terugdenken aan die laatste periode. Het is te pijnlijk. De boodschap die steeds weer terug kwam in jullie lieve comments op de columns over mijn vader was vooral ‘Neem alle tijd die je nodig hebt, wij wachten wel.’ Dat was ontzettend fijn om te horen. Het haalde de druk van de ketel en dat was hoognodig. Het hele rouwproces, het afsluiten, het opnieuw beginnen… het duurde me allemaal veel te lang. Maar… de tijd heeft zijn werk gedaan en na de bodem te hebben aangetikt, ben ik opgekrabbeld en sta ik weer recht overeind. Bovendien heb ik jullie deelgenoot gemaakt van het hele proces en voel ik de behoefte ook het laatste stuk met jullie te delen. Ik mis het schrijven, ik mis jullie en… ik heb zin om te schrijven. Dus let’s give it a try.
Nog een laatste keer terug naar de dag waar ik vorig jaar ben gestopt met schrijven. Ergens in oktober, toen ik van de arts te horen kreeg dat mijn vader niet meer te redden was. Zoals ik toen schreef, heb ik mijn vader niet meegenomen naar het gesprek waarin ik het vernietigende oordeel kreeg medegedeeld. Niets dan lof over het UMC, ze hebben het fantastisch gedaan. Behalve de behandelende radioloog, een man van rond de zestig die best een cursusje ‘slecht-nieuws-brengen’ had mogen volgen. Dit soort briljante specialisten zijn technisch extreem goed in hun vak, maar hebben kennelijk nooit sociale vaardigheidslessen genoten. Hij speelde een soort cryptisch LINGO met mij waardoor ik zelf maar moest raden dat het er niet goed uit zag.
“Tja… daar zit ook een lastige plek”
“Een lastige plek?”
“Tja… hmm hmm.”
“Een kankerplek?”
“Tja. Tja.”
“En waar zit die plek?”
“Tja. In het hoofd. Hm.”
“Ja, en?”
“Tja.”
“En wat gaat jullie daar aan doen?”
“Hm. Dat is lastig te behandelen.”
“Lastig of niet?”
“Ja. Hmm. Tja. Niet dus eigenlijk.”
“Dus… hij gaat eraan dood? Is dat wat u wilt zeggen?”
“Tja. Hm.”
“En waarom kunt u er niets meer aan doen?”
“Hmmm. Ja. Dat is lastig.”
“Probeer het toch maar.”
“Hm. Tja. Er kunnen nog meer plekken in het lichaam zitten.”
“Maar dat weet u niet.”
“Hmmm… nee.”
Dat had best iets soepeler gekund. Desondanks was het hoge woord eruit en diende het bekende fenomeen zich aan; ik voelde geen vaste grond meer onder mijn voeten. Veel tijd om dit nieuws te verwerken, had ik niet. Papa zat nota bene te wachten in de wachtkamer. En toen voelde ik het. Dit is het. Dit is het moeilijkste moment uit mijn leven. Ik moet het hem vertellen.
Ik weet niet meer precies wat er in mijn brein gebeurde. Ik vermoed dat het me teveel werd waardoor ik niet meer logisch na kon denken. Mijn onderbewuste nam het van me over en mijn overlevingsmechanisme bracht de besluitvorming tot stand. Binnen twee seconden besloot ik mijn tranen te drogen, mezelf te herpakken en mijn vader niet in te lichten. Ik kon het niet. Ik kon mijn eigen vader niet vertellen dat hij niet lang meer te leven had.
“Wat zei de arts, mop?”
“Niets papa. Je krijgt wat extra pijnstillers tegen de pijn in je hoofd.”
“Kunnen ze mijn schele oog nog rechtzetten?”
“Nee. Daar moet je mee leren leven.”
“Ok. Jammer.”
Dewi en ik hebben hem thuis gebracht en hebben zijn beste vriend gevraagd hem het slechte nieuws te brengen. Ik wilde daar niet bij zijn. Toen hij dat had gedaan, zijn we gelijk weer naar zijn huis gegaan waar papa op de bank lag te slapen. Ik was voornemens mijn hoofd koel te houden en geen onnodige paniek te zaaien door onbedaarlijk te gaan janken en schreeuwen maar toen ik binnen kwam en dat kleine, magere hoopje mens met een hoofd vol tumoren daar onder een klein dekentje zag liggen, brak ik. “Papa, ik vind het zo erg!”, huilde ik en zakte voor hem op mijn knieën op de grond waar hij zijn armen om mij heen sloeg. Ik heb in de hele periode elke dag gehuild, maar slechts twee keer waar hij bij was.
Dit was de eerste keer.
Vanaf die dag tot aan zijn sterfdag op 16 november was ik elke dag bij hem. In een dergelijke afschuwelijke periode als deze krijg je, naast het verwerken van zijn aankomende dood, met allerlei praktische zaken te maken. Hoe doen we de verzorging? Blijft hij thuis? Moet hij naar een hospice? Of kan hij in het ziekenhuis sterven? Papa woonde alleen en als het had gemoeten, waren Dewi en ik bij hem ingetrokken, maar van binnen was ik in complete paniek en ik liep op mijn tandvlees van vermoeidheid en verdriet. Gelukkig wilde hij niet fulltime door zijn dochters verzorgd worden, dat wilde hij ons niet aan doen. Maar hoe moest het dan wel?
Mijn leven werd op dit moment voornamelijk geregeerd door angst. De angst om papa in een hospice te laten sterven. De angst om er niet bij te zijn. De angst om er wel bij te zijn. Angst voor zijn pijn. Het toeval wil dat twee van zijn beste vrienden, Rik en Jolanda, verpleegkundigen zijn. Ik zal het moment nooit vergeten dat Rik, na het slechte nieuws gehoord te hebben, zei: “We moeten een schema opstellen zodat papa niet meer alleen is. Ik stel voor dat ik de nachten doe en jullie overdag.” Dit was het mooiste cadeau dat ik kon krijgen. Papa kon thuis blijven in zijn vertrouwde omgeving en zou verpleegd worden door zijn vrienden in plaats van vreemden.
Mijn vader had geen laatste wensen. Er was geen Mount Everest die nog beklommen moest worden. Geen weekend duiken in Polynesië. En ook geen wereldreis die er last minute nog moest worden afgevinkt. Uit simpelweg ‘samen zijn’ haal je misschien ook wel de meest waardevolle momenten.
Papa werd snel zieker en zieker. Omdat we toch nog wat leuks met hem wilde doen, zijn we nog wel twee keer met hem naar zijn stamkroeg geweest. Hij zat daar dan met zijn kleine, dunne lijfje, zijn grote hoofd vol tumoren en zijn kapotte oog in een hoekje terwijl wij met al zijn vrienden om hem heen druk zaten te praten. Het was geen geforceerde gezelligheid, iedereen wist dat het einde verhaal was. En toch vond ik het enorm prettig dat mensen er geen verdrietige, emotioneel beladen situatie van maakten maar het juist luchtig en bespreekbaar hielden. Dat is wat mijn vader wilde. Gesprekken kon hij nog maar half volgen, dat ging hem allemaal te snel. Achteraf zei hij eens “Ik voel me zo klein daar. Jullie lijken wel reuzen allemaal.” Soms zat hij een beetje te hallucineren van de grote hoeveelheid morfine die hij kreeg, hij greep dan ineens naar iets in de lucht dat alleen hij zag. Steeds als ik dat zag, voelde ik een klein scheurtje in mijn hart ontstaan. Om het kwartier stond ik op het toilet te huilen om vervolgens weer vrolijk en energiek naast hem te gaan zitten.
Jullie advies was; geniet van de tijd die je nog hebt. Bij het lezen van deze woorden dacht ik vaak “Tja. Geniet van de tijd die je nog hebt. Maar hoe moet dat dan als je zo verdrietig bent?”. Toch heb ik jullie advies ter harte genomen. Als hij op zijn vertrouwde plekje, aan de linkerkant van de bank, zat, heb ik intens naar hem gekeken. Me op dat moment realiserend dat ik binnen afzienbare tijd naar datzelfde plekje zou staren, maar dat er niemand zou zitten. Ik heb elke seconde in me opgenomen, elk beeld van hem permanent op mijn netvlies gebrand en elke geur in mijn geheugen opgeslagen. Als ik naast hem zat of hem aan het verzorgen was, heb ik intens aan hem geroken. Ik heb bewust de warmte van zijn hand gevoeld als ik die vast hield. Allemaal in de wetenschap dat ik na dat moment nooit meer de vertrouwde, veilige warmte van mijn vader zou voelen. Ik hoorde later dat papa, als wij het niet zagen, net zo naar ons zat te staren. Zijn blik ging van Dewi naar mij en van mij weer naar Dewi. Waarschijnlijk dacht hij dan hetzelfde als ik dacht wanneer ik naar hem keek. Dat het onze laatste momenten waren.
Tot zover deel 1. Ik heb geprobeerd om in één beknopt artikel te verwoorden hoe ik het einde heb beleefd, maar ik heb meer woorden nodig om mijn emoties op de juiste manier weer te geven. Om die reden zal ik volgende week het laatste hoofdstuk van het leven van mijn vader afschrijven.
Tot dan!
Liefs,
Angel
Wat heb je dit prachtig verwoord. Krijg er de tranen van in mn ogen..
Ik heb dit met tranen in mijn ogen gelezen. Angel, heel veel sterkte. Je bent een fantastische vrouw.
Zoals iedereen het al noemt: ik wil zoveel tegen je zeggen, maar ik ben er helemaal stil van.
Angel,
Zo stil word ik hiervan… Geen woorden voor.
Mijn papa is ook heel ernstig ziek, en gaat echt niet goed met hem nu.
Heel moeilijk op mee om te gaan.
Door jouw stukje en je vorige voel ik me een stuk minder alleen met mijn verdriet.
Dankjewel Angel!
Heel veel sterkte
Xx
Godverdomme wat kan je mooi schrijven. Tranen met tuiten hier op kantoor.
geen woorden voor, xoxoxoxox
Erg intens en heftig om te lezen. Ik vind het erg knap van je dat je dit nog onder woorden kunt brengen. Nog veel sterkte toegewenst.
Hier word ik stil van. Heel veel sterkte 🙁
tranen in mijn ogen van verdriet maar ook van hoe mooi je alles omschreven hebt Angel . Je bent echt een pracht vrouw!
xxx
Lieve Angel,
Wat ontzettend dapper en prachtig geschreven, echt kippenvel. Ik wens jou en je dierbare heel veel sterkte en liefs toe.
Sterkte vrouwke. Bah, wat kan het leven toch hard zijn… Tranen in mijn ogen, je kunt zo mooi schrijven.
Jeetje, zit ook hier op kantoor wederom met tranen in mijn ogen.
Ik blijf het zo ontzettend knap vinden, hoe je het kan verwoorden.
Ik zou je veel willen zeggen, maar ik wordt er stil van..
Je bent een mooi mens!
Jeetje Angel,
Ik ben er stil van, de tranen sprongen in m’n ogen… Wat heb je een zeer heftige tijd mooi weten te verwoorden! Ik heb vaak aan je gedacht, wat hebben jij en je zusje het toch goed gedaan. Je vader kan heel erg trots op jullie zijn!
Goed om te horen dat het steeds weer een stukje beter met je gaat.
Liefs Nena
Hoi ,
Wat ben jij een ontzettend sterke vrouw! Dit lezen heeft me geraakt en kon het echt niet laten om een traantje weg te pinken. Heel veel respect voor hoe je dit verwoord en met ons deelt. Heel veel sterkte met dit grote verlies!
Lieefs Natasja
Nou, tranen in mijn ogen! Ik weet hoe je je voelt, spijtig genoeg. Op 29 januari 2015 (3maanden geleden) is mijn papa gestorven na een 8 jaar lange strijd tegen kanker. We zagen het niet aankomen, het ging niet goed met hem, maar dat we hem gingen verliezen, dat wist ik totaal niet! De laatste keer dat ik hem gezien heb was een week voordat hét gebeurd is. Ik wens nog zo hard dat ik wist dat het zo snel ging gebeuren, dan had ik elke dag bij hem kunnen zijn om zijn hand vast te houden, maar helaas het mocht niet zijn.
Ik ben 14 jaar oud en wetende dat hij er niet gaat bij zijn als ik afstudeer, als ik trouw of bij mijn eerste kindje dat doet zo ontzettend veel pijn.
Ik wens je veel sterkte vanuit het kleine België. <3
Oh meisje, 14 en dan al je vader moeten missen.. Wat klink je wijs en sterk! Heel veel sterkte!
Angel ..
wat moet jij een verschrikkelijke tijd hebben gehad maar wat ben jij een sterke vrouw. Ongelofelijk Hoe je je hier foor heen slaat.
Ik heb een brok in mijn keel ..
Nu precies op dit moment zit mijn schoonmoeder in de kamer bij de oncoloog.. en krijgen ze de definitieve uitslag .. kunnen ze nog iets voor haar doen en zo ja wat??
Ze is als een moeder voor me al 10 jaar.. nu vind ik het niet gepast om daar nu een heel verhaal over te typen maar juist nu raakt het me nog meer.
Heel veel kracht angel !
X
Wat heb je dat mooi beschreven Angel. De liefde en zorg voor je vader spat er van af. Ik vind het heel bijzonder dat je ons dit mooie en eerlijke inkijkje gunt. Wat ben jij een geweldig lief en warm mens!
Kippenvel…
Lieve angel,
Ik als onmeunig empathisch mens houd het hier dus absoluut niet droog, ik voel gewoon de pijn in je woorden.
Ik heb zo veel bewondering voor hoe sterk jij bent!
Angel, heel veel sterkte gewenst voor de lege momenten en de herinneringen die nog komen moeten, je bent een powervrouw! x
Ik heb bijna zitten huilen terwijl ik dit las.
Lieve Angel, ik vind het echt vreselijk wat je hebt moeten doormaken en wat je nu doormaakt. Zelf heb ik ook een dierbaar iemand aan deze vreselijke ***ziekte verloren en daarom vind ik het ook zo ontzettend knap dat je dit zo kunt opschrijven.
Ik wens jou en je familie alle sterkte van de wereld toe en ik hoop dat je vader het goed heeft daarboven. Ik denk aan jullie!
Liefs, Sanne. <3
Wat ben jij een krachtig persoon!
Ik heb dit hierboven niet eens helemaal af kunnen lezen. Te heftig, te confronterend. Mijn moeder is pas overleden en bij mij zit het verdriet nog erg hoog. Sterkte, sterke vrouw!
Heeeeeel veel sterkte!
R.E.S.P.E.C.T !
Helaas is dit verhaal herkenbaar en heb ik mijn papa ook op deze manier moeten loslaten op 02-11-2008..
*slikt een paar keer heeeeel hard*
Sterkte, sterke vrouw!
XoXo Melanie
Lieve Angel,
Wat knap dat je dit kunt en wilt delen met ons. Je verhaal doet mij ook denken aan wat ik heb meegemaakt, heel treffend geschreven. Dikke kus voor jou en je zus.
Jeetje, ik heb tranen in m’n ogen staan. Vreselijk om zoiets mee te moeten maken, maar ontzettend knap dat je het zo kunt verwoorden Heel veel sterkte nog!
Natte oogjes, maar wat kun je toch mooi schrijven. Helaas over iets heel verdrietigs, stay strong girl :)!
Brok in m’n keel, tranen in m’n ogen en woorden te kort. Lieve Angel, wat schrijf je toch mooi. Liefs, Liset
Wat een heftig verhaal. Het heeft me echt geraakt en doen beseffen dat ik meer tijd aan mijn naasten moet besteden. Voor je het weet zijn ze er niet meer 🙁
Je bent een sterke vrouw Angel en je vader is, zoals iemand al zei, sowieso hartstikke trots op jou en en zusje!
xx
Ik moet me in houden niet te gaan huilen in de trein. Wat verschrikkelijk heftig en helaas herkenbaar.
Ademloos gelezen…prachtig…en toch ook zo verdrietig. ..
Heel veel sterkte met dit grote verlies…
Wauw…respect…Heel heftig om te lezen, mooi verwoord..Brok in mijn keel…
Verdomme, Angel. Wat goed beschreven.
Ik herken dit zo erg. Ik heb mijn vader in 2009 verloren en ik heb precies hetzelfde gedaan. Zo bewust hem aangeraakt, bekeken, geroken, geluisterd; al mijn zintuigen gebruikt om deze man in mij op te nemen zodat ik dat nooit meer zou vergeten.
Veel kracht en liefde wens ik je!
<3
Tranen. Helaas heel herkenbaar. Sterkte!
Heftig om te lezen zeg. Heel veel sterkte!
Dapper sterk mens! Een DIKKE knuf voor jou!
Lieve Angel,
Ik heb met tranen in mn ogen je verhaal gelezen. Vorig jaar las ik ook al je berichten met een brok in mn keel.
Ik kan helaas niks zeggen om het beter te maken, of om de pijn te verzachten. Wel wil ik je ontzettend veel sterkte wensen, ik kan me niet indenken hoe je je moet voelen..
Ik ben blij dat je wel echt de tijd hebt genomen, en je niet geforceerd voelde om een stuk te schrijven. Zoals aangegeven, “wij” wachten wel.
Je vader heeft alle liefde gekregen, ik denk dat dat meer dan fijn voor hem was. Twee lieve dochters die voor hem zorgen, hij heeft het echt goed gehad.
Lieve Angel hou je taai!
Lieve Angel. Woorden schieten tekort terwijl er tranen over mijn gezicht druppelen. Liefs Céline
Wow, geen woorden voor. Ik kreeg een ‘krop’ in m’n keel. Ik ben blij dat alles weer een beetje beter gaat met je. Je hebt alles ook zo mooi omgeschreven, tranen in mijn ogen. Heel veel sterkte, Angel. Liefs, Celien xxx
Poeh, wat ontzettend heftig om te lezen, maar wat heb je het mooi verwoord.
Dit verhaal bezorgde me toch wel tranen in mijn ogen. Wat heb je dit verschrikkelijke verhaal verschrikkelijk mooi kunnen verwoorden. Hoewel je misschien vindt dat je zwakte getoond hebt, vind ik juist enorm sterk bent geweest. Nog steeds heel veel sterkte toegewenst!
Heel mooi geschreven Angel! Een brok in mijn keel. Helaas heel herkenbaar, want ook ik heb onlangs een dierbare verloren na een heftig ziekbed. Veel sterkte voor jou en je familie!
wauw angel,
wat mooi omschreven, beschreven over de laatste dagen/weken van je papa. echt knap!
ben blij dat alles weer beter gaat met je, in zoverre je jezelf beter kan voelen naar zo’n groot verlies!
liefs
Heftig, knap dat je het durft te delen. Heel erg veel sterkte voor jou en je familie.
Dit heb je zo mooi geschreven… Echt onwijs mooi gedaan! Veel sterkte!
Heel veel sterkte aan jou en de rest van je familie toegewenst!
Lieve Angel,
Met tranen in mijn ogen heb ik dit artikel zitten lezen. Wat een heftig verhaal en wat ben jij dapper.
Je hebt het prachtig beschreven.
Heel veel sterkte.
Veel liefs, Kim
Lieve Angel,
Aangeslagen heb ik je verhaal vanaf het begin gevolgd. Maar dit artikel hakte erin. Wat een prachtig gevoel dat je dit met ons wilt delen, en wat een kracht zit er in jou! Ik zou niet weten of ik ooit zo sterk zou zijn. Je verhaal is voor zoveel mensen herkenbaar, ook voor mij. Dankjewel, dat ik via deze manier mee mag rouwen. Om je vader, maar ook om de personen die ik verloren ben, en om wie ik nooit goed heb kunnen rouwen.
Je bent een geweldig mens! Je schrijft prachtig, rauw maar realistisch. Ik kijk uit naar meer van je om te lezen. Dikke knuffel en heel veel sterkte.
Lieve Angel, jouw verhaal breek mijn haart. Ik voel je verdriet…be strong, keep strong, I know you are! Je vader heeft geen pijn meer en hij heeft nu rust. Nu leef je leven en je dromen want life must go on…dat zou je vader zeker ook willen voor je. <3 <3 <3
Vania
Wat schrijf je het mooi.
Ik zit op werk maar moest toch een traantje wegpikken.
Heel veel sterkte lieve Angel.
Ik weet zeker dat je vader erg trots is op jou en je zusje.
Lieve Angel,
Jeetje meis wat knap dat je dit zo mooi heb kunnen beschrijven, tranentrekker op de vroege ochtend. Ik hoop dat je door dit soort dingen het beetje bij beetje een plekje kan gaan geven. Ik denk dat heel veel mensen zich met een verhaal als dat van jou kunnen relateren waaronder ik daarom alle respect lieve lieve Angel. Neem nog steeds vooral alle tijd die je nodig heb en je zal langzaam zien dat de kleine dingen in het leven weer die mooi lach aanwezig zullen brengen.
Liefs Kim
Ik vind het echt super knap dat je dit online met ons wilt delen. De tranen biggelen me nog net niet over de wangen.
Ik vind het super knap dat jullie als familie en vrienden de zorg op jullie hebben genomen. Het lijkt me niet altijd even makkelijk om je eigen vader zo te verzorgen. Maar wel heel mooi en dankbaar. Respect.
Ik wens je nog heel veel sterkte in voor nu en in de toekomst om alles langzaamaan een goed plekje te geven.
Xx.
Wat mooi en wat voel ik de pijn door je stuk heen. Sterkte.