Het laatste hoofdstuk van het leven van mijn vader

Door Angel – Goed. Daar gaan we dan. Lieve, lieve, lieve allemaal. Remember me? Daar ben ik weer! Ik heb jullie advies ter harte genomen en ben er even tussen uit geweest. Ik had een kleine break nodig na een roerige periode. Op mijn moeder (en zusje) na, ben ik de afgelopen drie jaar de drie belangrijkste mensen in mijn leven verloren. Eerst oma, daarna opa en net toen ik dacht dat ik voorlopig alles gehad had, kwam de genadeklap. Papa werd vorig jaar ernstig ziek en met mijn zijn overlijden, werden de laatste fundamenten onder me weg geslagen.

Sinds zijn overlijden, heb ik geen seconde willen terugdenken aan die laatste periode. Het is te pijnlijk. De boodschap die steeds weer terug kwam in jullie lieve comments op de columns over mijn vader was vooral ‘Neem alle tijd die je nodig hebt, wij wachten wel.’ Dat was ontzettend fijn om te horen. Het haalde de druk van de ketel en dat was hoognodig. Het hele rouwproces, het afsluiten, het opnieuw beginnen… het duurde me allemaal veel te lang. Maar… de tijd heeft zijn werk gedaan en na de bodem te hebben aangetikt, ben ik opgekrabbeld en sta ik weer recht overeind. Bovendien heb ik jullie deelgenoot gemaakt van het hele proces en voel ik de behoefte ook het laatste stuk met jullie te delen. Ik mis het schrijven, ik mis jullie en… ik heb zin om te schrijven. Dus let’s give it a try.

Nog een laatste keer terug naar de dag waar ik vorig jaar ben gestopt met schrijven. Ergens in oktober, toen ik van de arts te horen kreeg dat mijn vader niet meer te redden was. Zoals ik toen schreef, heb ik mijn vader niet meegenomen naar het gesprek waarin ik het vernietigende oordeel kreeg medegedeeld. Niets dan lof over het UMC, ze hebben het fantastisch gedaan. Behalve de behandelende radioloog, een man van rond de zestig die best een cursusje ‘slecht-nieuws-brengen’ had mogen volgen. Dit soort briljante specialisten zijn technisch extreem goed in hun vak, maar hebben kennelijk nooit sociale vaardigheidslessen genoten. Hij speelde een soort cryptisch LINGO met mij waardoor ik zelf maar moest raden dat het er niet goed uit zag.

“Tja… daar zit ook een lastige plek”
“Een lastige plek?”
“Tja… hmm hmm.”
“Een kankerplek?”
“Tja. Tja.”
“En waar zit die plek?”
“Tja. In het hoofd. Hm.”
“Ja, en?”
“Tja.”
“En wat gaat jullie daar aan doen?”
“Hm. Dat is lastig te behandelen.”
“Lastig of niet?”
“Ja. Hmm. Tja. Niet dus eigenlijk.”
“Dus… hij gaat eraan dood? Is dat wat u wilt zeggen?”
“Tja. Hm.”
“En waarom kunt u er niets meer aan doen?”
“Hmmm. Ja. Dat is lastig.”
“Probeer het toch maar.”
“Hm. Tja. Er kunnen nog meer plekken in het lichaam zitten.”
“Maar dat weet u niet.”
“Hmmm… nee.”

Dat had best iets soepeler gekund. Desondanks was het hoge woord eruit en diende het bekende fenomeen zich aan; ik voelde geen vaste grond meer onder mijn voeten. Veel tijd om dit nieuws te verwerken, had ik niet. Papa zat nota bene te wachten in de wachtkamer. En toen voelde ik het. Dit is het. Dit is het moeilijkste moment uit mijn leven. Ik moet het hem vertellen.

Ik weet niet meer precies wat er in mijn brein gebeurde. Ik vermoed dat het me teveel werd waardoor ik niet meer logisch na kon denken. Mijn onderbewuste nam het van me over en mijn overlevingsmechanisme bracht de besluitvorming tot stand. Binnen twee seconden besloot ik mijn tranen te drogen, mezelf te herpakken en mijn vader niet in te lichten. Ik kon het niet. Ik kon mijn eigen vader niet vertellen dat hij niet lang meer te leven had.

“Wat zei de arts, mop?”
“Niets papa. Je krijgt wat extra pijnstillers tegen de pijn in je hoofd.”
“Kunnen ze mijn schele oog nog rechtzetten?”
“Nee. Daar moet je mee leren leven.”
“Ok. Jammer.”

Dewi en ik hebben hem thuis gebracht en hebben zijn beste vriend gevraagd hem het slechte nieuws te brengen. Ik wilde daar niet bij zijn. Toen hij dat had gedaan, zijn we gelijk weer naar zijn huis gegaan waar papa op de bank lag te slapen. Ik was voornemens mijn hoofd koel te houden en geen onnodige paniek te zaaien door onbedaarlijk te gaan janken en schreeuwen maar toen ik binnen kwam en dat kleine, magere hoopje mens met een hoofd vol tumoren daar onder een klein dekentje zag liggen, brak ik. “Papa, ik vind het zo erg!”, huilde ik en zakte voor hem op mijn knieën op de grond waar hij zijn armen om mij heen sloeg. Ik heb in de hele periode elke dag gehuild, maar slechts twee keer waar hij bij was.

Dit was de eerste keer.

Vanaf die dag tot aan zijn sterfdag op 16 november was ik elke dag bij hem. In een dergelijke afschuwelijke periode als deze krijg je, naast het verwerken van zijn aankomende dood, met allerlei praktische zaken te maken. Hoe doen we de verzorging? Blijft hij thuis? Moet hij naar een hospice? Of kan hij in het ziekenhuis sterven? Papa woonde alleen en als het had gemoeten, waren Dewi en ik bij hem ingetrokken, maar van binnen was ik in complete paniek en ik liep op mijn tandvlees van vermoeidheid en verdriet. Gelukkig wilde hij niet fulltime door zijn dochters verzorgd worden, dat wilde hij ons niet aan doen. Maar hoe moest het dan wel?

Mijn leven werd op dit moment voornamelijk geregeerd door angst. De angst om papa in een hospice te laten sterven. De angst om er niet bij te zijn. De angst om er wel bij te zijn. Angst voor zijn pijn. Het toeval wil dat twee van zijn beste vrienden, Rik en Jolanda, verpleegkundigen zijn. Ik zal het moment nooit vergeten dat Rik, na het slechte nieuws gehoord te hebben, zei: “We moeten een schema opstellen zodat papa niet meer alleen is. Ik stel voor dat ik de nachten doe en jullie overdag.” Dit was het mooiste cadeau dat ik kon krijgen. Papa kon thuis blijven in zijn vertrouwde omgeving en zou verpleegd worden door zijn vrienden in plaats van vreemden.

Mijn vader had geen laatste wensen. Er was geen Mount Everest die nog beklommen moest worden. Geen weekend duiken in Polynesië. En ook geen wereldreis die er last minute nog moest worden afgevinkt. Uit simpelweg ‘samen zijn’ haal je misschien ook wel de meest waardevolle momenten.

Papa werd snel zieker en zieker. Omdat we toch nog wat leuks met hem wilde doen, zijn we nog wel twee keer met hem naar zijn stamkroeg geweest. Hij zat daar dan met zijn kleine, dunne lijfje, zijn grote hoofd vol tumoren en zijn kapotte oog in een hoekje terwijl wij met al zijn vrienden om hem heen druk zaten te praten. Het was geen geforceerde gezelligheid, iedereen wist dat het einde verhaal was. En toch vond ik het enorm prettig dat mensen er geen verdrietige, emotioneel beladen situatie van maakten maar het juist luchtig en bespreekbaar hielden. Dat is wat mijn vader wilde. Gesprekken kon hij nog maar half volgen, dat ging hem allemaal te snel. Achteraf zei hij eens “Ik voel me zo klein daar. Jullie lijken wel reuzen allemaal.” Soms zat hij een beetje te hallucineren van de grote hoeveelheid morfine die hij kreeg, hij greep dan ineens naar iets in de lucht dat alleen hij zag. Steeds als ik dat zag, voelde ik een klein scheurtje in mijn hart ontstaan. Om het kwartier stond ik op het toilet te huilen om vervolgens weer vrolijk en energiek naast hem te gaan zitten.

Jullie advies was; geniet van de tijd die je nog hebt. Bij het lezen van deze woorden dacht ik vaak “Tja. Geniet van de tijd die je nog hebt. Maar hoe moet dat dan als je zo verdrietig bent?”. Toch heb ik jullie advies ter harte genomen. Als hij op zijn vertrouwde plekje, aan de linkerkant van de bank, zat, heb ik intens naar hem gekeken. Me op dat moment realiserend dat ik binnen afzienbare tijd naar datzelfde plekje zou staren, maar dat er niemand zou zitten. Ik heb elke seconde in me opgenomen, elk beeld van hem permanent op mijn netvlies gebrand en elke geur in mijn geheugen opgeslagen. Als ik naast hem zat of hem aan het verzorgen was, heb ik intens aan hem geroken. Ik heb bewust de warmte van zijn hand gevoeld als ik die vast hield. Allemaal in de wetenschap dat ik na dat moment nooit meer de vertrouwde, veilige warmte van mijn vader zou voelen. Ik hoorde later dat papa, als wij het niet zagen, net zo naar ons zat te staren. Zijn blik ging van Dewi naar mij en van mij weer naar Dewi. Waarschijnlijk dacht hij dan hetzelfde als ik dacht wanneer ik naar hem keek. Dat het onze laatste momenten waren.

Tot zover deel 1. Ik heb geprobeerd om in één beknopt artikel te verwoorden hoe ik het einde heb beleefd, maar ik heb meer woorden nodig om mijn emoties op de juiste manier weer te geven. Om die reden zal ik volgende week het laatste hoofdstuk van het leven van mijn vader afschrijven.

Tot dan!

Liefs,
Angel

Volg:

225 Reacties

  1. Rianne
    17 mei 2015 / zondag, 17 mei 2015

    Ik heb tranen in mijn ogen terwijl ik dit lees. Heel veel sterkte!

  2. 13 mei 2015 / woensdag, 13 mei 2015

    Wauw. Ik ben sprakeloos. Tranen in mijn ogen. Het moet verschrikkelijk zijn om je vader zo te zien aftakelen en dat van zo dichtbij mee te moeten maken. Ik ben blij dat je nog van je laatste momenten met hem hebt proberen te genieten.

    xx Sanne

  3. Manja
    11 mei 2015 / maandag, 11 mei 2015

    Mooi geschreven, tranen lopen over mn wangen. Heel veel sterkte!

  4. 8 mei 2015 / vrijdag, 8 mei 2015

    Op dit moment weet ik precies wat jij door heb moeten maken… Nog niet zo lang geleden hebben we gehoord dat bij mijn vader de slokdarmkanker terug is gekomen met uitzaaiingen naar de longen. Ook hij is niet meer te helpen en het is nog niet bekend hoe lang hij nog zal blijven leven. Het is hier thuis daardoor nu een gekkenhuis en het is niet leuk om hem zo ziek te moeten zien… 🙁

    Ik wil jouw in ieder geval nog heel veel sterkte wensen voor de rest van het rouwproces, want dat gaat natuurlijk niet zomaar 123

  5. Nikki
    7 mei 2015 / donderdag, 7 mei 2015

    Wat heftig Angel, tranen in mijn ogen! Wat goed dat je er zo over kan schrijven!!

  6. Inge
    7 mei 2015 / donderdag, 7 mei 2015

    Lieve Angel … even een privé berichtje !

  7. Jeanette
    7 mei 2015 / donderdag, 7 mei 2015

    Heel heftig.. tranen in mn ogen. Maar ik herken het heel goed. Hoe jij het omschrijft, dat je alles goed in je op nam, de warmte van zn hand, zn geur etc. Zo zat ik ook toen wij wisten dat mijn moeder niet lang meer te leven had.
    Het is super zwaar om iemand te verliezen, en al helemaal een van je ouders. Ik wens je heel veel sterkte.
    liefs

  8. Marlies
    5 mei 2015 / dinsdag, 5 mei 2015

    Oh meid toch.. de tranen lopen over m’n wangen. Wat een bewondering heb ik voor jou en je zusje, en wat heb je dit mooi verwoord! Ik denk aan jullie. Heel veel liefs van mij

  9. let
    5 mei 2015 / dinsdag, 5 mei 2015

    Wat een immens groot verlies. Heel veel sterkte voor jullie. Dikke knuffel x

  10. Canelle
    5 mei 2015 / dinsdag, 5 mei 2015

    Wow de tranen stromen over men wangen, je bent echt geweldig Angel en ik heb nog zoveel meer respect voor je nu dan ik al had… No words for this…

  11. Mirjam
    5 mei 2015 / dinsdag, 5 mei 2015

    Lieve Angel, wat ben jij een ongelofelijk sterke vrouw. Je vader kan super trots op je zijn. Veel sterkte de komende maanden, jaren. X

  12. Linda
    5 mei 2015 / dinsdag, 5 mei 2015

    Ontzettend knap geschreven en heel veel sterkte!

  13. Sandra
    5 mei 2015 / dinsdag, 5 mei 2015

    Sterkte Angel. Wat een verlies. Maar wat kun jij het toch mooi verwoorden. Zat het met tranen in mijn ogen te lezen. Mooi dat jullie je vader nog hebben kunnen helpen waar jullie konden.

  14. michelle
    5 mei 2015 / dinsdag, 5 mei 2015

    met tranen in mijn ogen gelezen!

  15. Sinthija
    4 mei 2015 / maandag, 4 mei 2015

    Lieve Angel,

    Ik zit hier echt letterlijk te huilen.
    Je artikel is zo adembenemend en zo mooi! Je hebt het echt prachtig verwoord.

    Je vader mag zeker trots op je zijn! Denk er aan dat je vader altijd over jullie zal waken. En denk er ook aan dat je vader nu zijn rust gevonden heeft. Als je hem mist praat dan gewoon tegen zijn foto of een ander voorwerp dat jou aan hem doet denken. Hij zal je vast en zeker wel horen.

  16. 4 mei 2015 / maandag, 4 mei 2015

    Tranen in mijn ogen! Prachtig verwoord. Sterk van je dat je weer bent gaan schrijven en dit zo mooi op papier hebt kunnen zetten. Sterkte Angel!

  17. Maria
    4 mei 2015 / maandag, 4 mei 2015

    Mooi geschreven, ik zit hier met een brok in mijn keel…. Respect voor jou, Angel!

  18. Jonne
    4 mei 2015 / maandag, 4 mei 2015

    Lieve Angel,
    Net zoals velen hier heb ook ik tranen in mijn ogen gekregen na het lezen van jouw ontzettend mooie artikel. Ik kan me dan ook niet voorstellen hoe moeilijk de afgelopen tijd voor jou zou moeten zijn geweest en waarschijnlijk nog steeds is. Hopelijk helpt het schrijven jou alles een mooi plekje te geven. Heel veel sterkte.

  19. Iris
    4 mei 2015 / maandag, 4 mei 2015

    Lieve Angel,
    Ik zit hier gewoon te huilen in de trein. Je beschrijft zo ongelofelijk goed en het is zo ongelofelijk herkenbaar. Vergeten zullen we nooit maar het wordt wel iets makkelijker elke dag om te leven met het gemis. Lieve Angel, succes

  20. E
    4 mei 2015 / maandag, 4 mei 2015

    Jeetje Angel, je woorden raken me echt. ik zou je heel veel willen zeggen om je moed in te spreken, maar wat dan? Niets dekt lading denk ik.. Nog steeds wil ik je veel sterkte kijken, ik hoop dat het schrijven voor ons jou helpt het iets meer een plekje te geven. Je vader is zeker weten ontzettend trots op jou en je zusje

  21. 4 mei 2015 / maandag, 4 mei 2015

    Ik moet gewoon tranen in mijn ogen Angel, wat erg. Het raakt me zo…

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *