Manuka honing | helende honing uit Nieuw-Zeeland

Vandaag wil ik graag wat dieper ingaan op een wondermiddeltje uit de natuur; Manuka honing. Dit is een speciale honingsoort uit Nieuw-Zeeland die bekend staat om haar sterke, geneeskrachtige werking. Van alle honingsoorten heeft Manuka de hoogste antibacteriële werking waardoor het bijzondere wondhelende eigenschappen bevat. Manuka honing is vrij kostbaar (ongeveer €50,- per potje) en te koop in verschillende kwaliteiten, wat wordt aangegeven met UMF en MGO. Vandaag vertel ik jullie er graag wat meer over en laat ik meteen zien hoe je deze helende honing kunt integreren in je skincare routine.

Eeuwenoud wondermiddeltje

Dat honing al eeuwenlang wordt ingezet voor haar geneeskrachtige werking is een feit. Zo zijn er meer dan 900 honing recepten gevonden die dateren uit 2600 en 2200 voor Christus, de tijd van de Oude Egyptenaren. Back in the day werd honing gewaardeerd om zijn geneeskrachtige, anti-bacteriële werking. Het werd daarom vaak ingezet bij oorlogswonden.

Honing werd vaak gemengd met andere geneesmiddelen, maar niet alleen om het medicijn smakelijker te maken. Wisten jullie dat de bekende Griekse arts Hippocrates – die wordt gezien als de belangrijkste grondlegger van de Westerse geneeskunde – honing oploste in water en dit gebruikte als middeltje tegen koorts?

Wetenschappelijk onderzoek heeft jaren later aangetoond wat die oude Egyptenaren al lang wisten: honing is sterk antiseptisch (bacterie dodend). Dit is te wijten aan het hoge suikergehalte en dus de hoge osmolariteit van honing. Een oplossing zoekt altijd naar een soort evenwicht. Wanneer er bacteriën in contact komen met honing zullen de bacteriële cellen water afgeven, om op die manier de osmolariteit in evenwicht te brengen. De bacteriële cellen verliezen hierdoor echter zo veel water dat ze zullen doodgaan.

Naast de hoge suikerconcentratie bevat honing zeer lage concentraties waterstofperoxide. Deze stof heeft ook een antibacteriële werking. Door de relatief lage zuurtegraad (pH 3,2 – 4,5) is Manuka honing tevens een ongeschikte omgeving voor bacteriën om in te groeien en te overleven.

Manuka boom


Als je in het schap van de supermarkt kijkt vind je een scala aan verschillende honingsoorten. Acaciahoning, bloemenhoning, klaverhoning, lindehoning. Ze verschillen onderling iets van smaak, kleur en geur, afhangend van het soort bloem waaruit de nectar is gepakt. Van alle soorten honing is Manuka honing de honing met de meeste antibacteriële componenten.


Manuka honing wordt gemaakt van de nectar van Manuka bloemen, die groeien aan een soort struikachtige boom, de Leptospermum scoparium. Deze Manuka boom groeit voornamelijk in Nieuw-Zeeland, maar ook in delen van Australië. De Manuka wordt gewoonlijk twee tot vijf meter hoog is, maar af en toe kan hij ook uitgroeien tot een boom van 15 meter. De struiken hebben een bloeitijd van zes weken en geven witte tot roze bloemetjes.


De Maori’s, de oorspronkelijke bewoners van Nieuw Zeeland, waren al lang bekend met de heilzame werking van de Manuka boom. Deze boom is dan ook traditioneel gezien hun heilige boom. De Maori’s gebruikten de bladeren en de bast van de Manuka boom in hun traditionele geneeskunde, waar het werd gebruikt om infecties aan de luchtwegen tegen te gaan. Ook werd het gebruikt bij reuma, spierpijn, wondheling, maagklachten, urineweginfecties, koorts, het verlichten van huidziekten en zou het tevens een ontspannende en slaapopwekkende werking hebben.

Manuka staat bij ons in de Westerse wereld beter bekend als ‘Tea Tree’. Tea Tree olie wordt heel vaak verwerkt in cosmetica zoals shampoo, tandpasta, tonic, face wash, dagcrèmes en andere skincare producten die gericht zijn op de onzuivere huid.

UMF en MGO


Manuka honing is zo uniek omdat deze honing alleen geproduceerd wordt door bijen die bijna geen andere bloemsoorten in hun omgeving vinden dan de witte en roze bloemetjes van de manuka boom. Manuka honing kan daarom eigenlijk alleen maar in Australië of Nieuw Zeeland worden gemaakt. En aangezien de bloeitijd slechts zes weken duurt, hebben de bijen ook maar zes weken de tijd om stuifmeel te verzamelen.

Dokter Peter Molan, directeur van het Honing onderzoeksteam van de Universiteit van Waikato, onderzocht sinds 1981 de helende eigenschappen van manuka honing. Hij ontdekte dat deze honing een uitzonderlijke antibacteriële eigenschap had waarmee manuka honing zich onderscheid van de overige honingsoorten. Deze antibacteriële activiteit wordt de Unieke Manuka Factor genoemd, afgekort UMF. Hoe hoger de UMF-waarde, hoe sterker de helende werking. Even ter vergelijking, manuka honing met UMF 15+ heeft dezelfde antiseptische werking als een oplossing van 15% Phenol (en dit is een ontsmettingsmiddel).

Ruim 25 jaar later, in 2008, ontdekte professor Thomas Henle van de Universiteit van Dresden dat Methylgyoxal, afgekort MGO, de werkzame stof in de honing was. In gewone honing vinden we deze stof terug in de verhouding 20-50 mg/kg. Manuka honing kan echter tot 800 mg/kg MGO bevatten. Ook voor de MGO geldt dat hoe hoger de waarde, des te krachtiger de helende werking.

Naast de antibacteriële werking blijkt manuka honing ook een ontstekingsremmende, antischimmel en zelfs antivirale werking te hebben.

Om deze reden is manuka honing ook veel kostbaarder dan ‘gewone’ honing uit de supermarkt. Bij het kopen van manuka honing is het dus erg belangrijk dat je let op de vermelding van de UMF of MGO gradatie (waarbij de UMF minimaal 5+ moet zijn en de MGO minimaal 85+).

Staat er helemaal geen UMF of MGO vermeld (maar alleen een getal), dan wordt vaak de totale activiteit (TA) bedoeld, waarbij de peroxide activiteit en de non-peroxide activiteit bij elkaar wordt opgeteld. De helende werking hiervan is niet te vergelijken met Manuka honing met een UMF of MGO vermelding, dus ik vind een TA erg misleidend. Vaak is Manuka honing met een TA goedkoper dan Manuka honing met een UMG/MGO vermelding, maar alsnog veel en veel duurder dan een ‘gewone’ pot onbewerkte honing. Mijn persoonlijke mening: als je dan toch al meer geld gaat uitgeven aan Manuka honing, koop dan the real deal. Dan weet je tenminste precies wat voor een kwaliteit je in huis hebt gehaald.

Andere factoren waarop je moet letten bij de aanschaf van Manuka honing is dat de honing geproduceerd én verpakt is in Nieuw-Zeeland en dat het een AMHA licentienummer van de producent bevat.

Manuka honing


In de supermarkt vind je geen Manuka honing, maar gelukkig is deze speciale honing wel gewoon bij de (online) drogist te koop. Ik heb een potje Manuka honing met een MGO van 550+ opgestuurd gekregen van Koopjesdrogisterij.nl, waar ik superblij mee ben! Zij verkopen het merk Manuka Health en dit is een zeer betrouwbare leverancier die hoge kwaliteit Manuka honing levert. Dit potje van 250 gram kost €69,29 dus it ain’t cheap, maar dan heb je in elk geval wél the real deal van de meest hoge kwaliteit en de allersterkste werking.

Nu ik zwanger ben merk ik dat mijn weerstand niet meer is wat het geweest is. In het begin van mijn zwangerschap kreeg ik gordelroos en ook ben ik vaker verkouden, vermoeid en ziekjes. Natuurlijk, allemaal dingen die er nu eenmaal bij horen als je zwanger bent, maar tijdens mijn online zoektochten ontdekte ik dat veel zwangere vrouwen baad hebben bij Manuka honing, omdat dit het immunsysteem op natuurlijke wijze zou ondersteunen.

Naast het verhogen van de weerstand wordt manuka honing ook gebruikt bij verkoudheid, keelpijn, keel-en neusholte ontstekingen, griepsymptomen, wondverzorging, reflux, maagzuur, maagzweren en maagproblemen, darmproblemen, tandvleesaandoening, verstijfde gewrichten en huiduitslag, huidzweren, acne, eczeem, psoriaris of rimpels.

Ik neem nu sinds 2 weken elke ochtend een theelepeltje door mijn yoghurt en misschien is het mijn verbeelding, maar ik voel me er echt beter door. Ik ben gestopt met kwakkelen, loop niet meer te snotteren, geen last van keelpijn of maagzuur en ik voel me superfit. Ik blijf dus lekker doorgaan met mijn theelepeltje Manuka honing per dag, en als dit potje op is koop ik absoluut een nieuwe.

Manuka honing als gezichtsmaskertje


De ontstekingsremmende werking van manuka honing zorgt voor het verminderen van roodheid en puistjes. Eventuele wondjes (door het krabben of uitknijpen van puistjes) worden geheeld. Uit verschillende studies is gebleken dat deze honing bacteriën doodt, waaronder de bacteriën die verantwoordelijk zijn voor ontstekingen in je huid. Hierdoor heeft ook een preventieve werking  tegen onzuiverheden. Manuka honing als gezichtsmaskertje heeft dus vele voordelen voor een huid met acné.

Maar ook de wat drogere, rijpere huid doet zijn voordeel met een Manuka honing maskertje. Deze honing is namelijk rijk aan vitamine C, vitamine E, flavonoïden en fenolen; allen bekend om hun sterk antioxidante werking. Antioxidanten gaan vrije radicalen te lijf en beschermen op die manier je huidcellen tegen onder andere huidveroudering. Lees hier meer over de werking van antioxidanten.

Als laatste heeft honing een verzachtende, vochtvasthoudende werking op de huid. Dit maakt je huid niet alleen zijdezacht en soepel, maar geeft het ook een goede hydratatie boost.


Een Manuka maskertje is zo gepiept! Maak je gereinigde gezicht licht vochtig met wat water en breng vervolgens een klein theelepeltje honing aan. Laat het zo’n 20 minuten zitten, spoel het af met lauwwarm water en dep je gezicht zachtjes droog.


De honing plakt, maar druipt niet van mijn gezicht, dus je kunt in die 20 minuten gerust van alles doen. Het verwijderen van het masker gaat gemakkelijk (je hoeft niet hard te boenen) en mijn huid voelt erna heerlijk zijdezacht, schoon, fris en gehydrateerd aan. Gebruik dit maskertje 1 à 2 keer per week voor de beste resultaten.

Alles over Manuka honing


Ik hoop dat jullie het interessant vonden om wat meer over deze helende honing te lezen en dat jullie begrijpen waar je goed op moet letten bij het aanschaffen van een pot Manuka honing.

Een betrouwbaar merk voor Manuka honing is Manuka Health, te koop via koopjesdrogisterij.nl. Deze honing komt uit Nieuw Zeeland, heeft een licentienummer en vermeld de kwaliteit via een MGO-waarde.

Mocht je Manuka honing willen uitproberen, dan kun je voor slechts €6,97 een potje MGO100+ (50 gram) aanschaffen. Hier kun je zeker zo’n 2 weken mee doen (als je elke dag een klein theelepeltje eet) of zo’n 10 tot 12 gezichtsmaskertjes uit halen.

Wat denk jij van de helende werking van Manuka honing, is het iets dat jij zou gebruiken?

Until next time,
Serena Verbon

Volg:

40 Reacties

  1. Mirjam
    19 september 2018 / woensdag, 19 september 2018

    Hallo allemaal,

    Als je zeker wil weten of je Manuka honing van een geregistreerde license-holder is. Kun je de naam van het bedrijf zoeken op deze site. Deze staan hier namelijk geregistreerd.

    http://www.umf.org.nz/umf-members/

  2. Margreet
    9 augustus 2018 / donderdag, 9 augustus 2018

    Hallo,
    Misschien nog een tip!
    Bij ons staat sinds 3 jaar standaard een pot manuka in de kast. Ik gebruik het zelf voor mijn regelmatig opkomende koortslip. Het voorkomt een uitbraak niet, maar het verzacht enorm en de uitbraken zijn minder groot en i.p.v. een dikke week, is het na 4 dagen weer weg. Maar dat was eigenlijk niet mijn tip:)
    Mijn zoontje heeft regelmatig last van exceem, hormoonzalf van de arts hielpen weinig. Ik dacht goh laat ik er eens een keer manuka opsmeren. Voor het slapen gedaan met een grote gaas erop voor het plakken. De volgende dag was het bijna weg! De avond erop weer hetzelfde gedaan en twee dagen later was de grote plek exceem helemaal weg! Dit is nu al de vierde keer en zodra er nu exczeem opkomt, vraagt mijn zoontje gelijk om de manuka. Ben wel eens benieuwd of het bij andere mensen ook baat zou hebben.
    Groet van een zeer tevreden manuka gebruiker.

  3. Chantal
    16 juli 2018 / maandag, 16 juli 2018

    Bedankt voor dit artikel! Heeft me geholpen de goede keuze honing te maken. Ik heb zelf heb colitis ulcerosa en hoop dat dit middel de klachten iets verlicht door de antibacteriele werking. Overigens heb ik gelezen dat pas bij een UMF van 10+ de antibactierele werking significant werkt. Thanks voor het schema dus!

  4. Chantal
    12 maart 2018 / maandag, 12 maart 2018

    Wat leuk om deze blij nu te lezen! Ik heb toevallig een half jaar op een cruiseschip gewerkt en de route was voornamelijk Australië – Nieuw Zeeland en ben deze honing dan ook echt vaak tegengekomen. Maar zelfs daar hield de prijs me tegen haha! Daarbij had ik niet deze geweldige uitleg gehad.. Leuk weetje: neem geen honing van Australië mee naar nieuw Zeeland, of geef het in ieder geval niet aan bij de douane. Dat is verboden namelijk, zou toch zonde zijn van je manuka honey!

  5. Heleba
    26 februari 2018 / maandag, 26 februari 2018

    Hoi Serena,

    Veel honing is nep, voornamelijk bio honing. Hoe kan je nu nagaan of die bijen daadwerkelijk enkel op manukabomen hebben gezeten? Of het niet gewone honing is in die flessen? Of erger nog, of er niet gewoon peroxide in die honing wordt gedaan? Nooit ga ik zoveel geld uitgeven aan manukahoning. Ok ooit gedaan, van Manuka Doctor, en die verwijst per pot naar een website… ja vaag hoor allemaal! Honingvaten worden langs alle kanten gemengd zodat niemand nog weet wat er inzit en niemand aansprakelijk is… Test Aankoop heeft ontdekt dat 3 op de 10 merken nep zijn.

    • Serena
      Auteur
      26 februari 2018 / maandag, 26 februari 2018

      In mijn artikel geef ik aan waar je allemaal op moet letten. Manuka Doctor vermeld geen UMF of MGO voor het getal, dus het cijfer wat zij vermelden heeft betrekking op de totale activiteit. In mijn ogen is zo’n merk dan ook minder betrouwbaar.

      Je hebt gelijk, omdat het zo kostbaar is wordt er veel mee gesjoemeld, maar het merk Manuka Health is zeer betrouwbaar. Omdat het wilde bijen zijn weet je nooit 100% of ze alleen op manuka bomen hebben gezeten, maar in bepaalde gebieden komen geen andere bloemetjes voor en daarom kun je er zo goed als vanuit gaan dat het zo is. Honing moet dan wel ECHT uit die streek komen, maar dat is te controleren. Let ook vooral op het AMHA licentienummer. Als alle kenmerken aanwezig zijn kun je met een gerust hart manuka honing kopen, zonder bang te zijn voor namaak. Jammer dat jouw vertrouwen is geschaad, ik begrijp je wel, maar er zijn genoeg merken die gewoon the real deal verkopen!

  6. Mirte
    24 februari 2018 / zaterdag, 24 februari 2018

    Nouja, heb gewoon 7 maanden down under gezeten en nota bene aan de Universiteit van Waikato gestudeerd maar hier nog nooit van gehoord?! Had ook wel een lesje Honing willen volgen… Wel echt mega interessant, lijkt me echt een wondermiddel! Hier ga ik nog eens aan denken als ik ook aan het kwakkelen ben.

    • Serena
      Auteur
      25 februari 2018 / zondag, 25 februari 2018

      Ah, gemiste kans! In Australië is manuka honing namelijk een stukje goedkoper dan hier, dan had je mooi een paar potjes mee terug naar NL kunnen nemen!

  7. Denise
    22 februari 2018 / donderdag, 22 februari 2018

    Wat een interessant artikel!
    Ook erg handig bij zwangerschap inderdaad 🙂

    X

  8. Ellen
    21 februari 2018 / woensdag, 21 februari 2018

    Heb al vaker over Manuka honing gelezen, maar de prijs houdt me toch echt tegen. Koop nu altijd rauwe honing van de imker, 400 gram kost rond de 8 of 10 euro. Smaakt ook veel lekkerder dan gewone supermarkt honing!

  9. Ilse
    20 februari 2018 / dinsdag, 20 februari 2018

    Hi Serena,
    Heel interessant artikel, ga zeker een potje proberen voor de weerstand. Klein spelfoutje ontdekt “ontdekte ik dat veel zwangere vrouwen baad hebben bij Manuka honing” – baat hebben bij. Terima kasih!

  10. Marsha
    20 februari 2018 / dinsdag, 20 februari 2018

    Hoe grappig… van het weekend nog gestaan in een gezondheidswinkel mezelf afvragend; zal ik het een keer proberen of niet?! (Nog) niet gedaan want ik vind het echt veel geld. Leuk om te lezen wat jouw ervaring is.

  11. Lisanne
    20 februari 2018 / dinsdag, 20 februari 2018

    jeeej!! wat een fijn artikel :). ik wist van de helende/ anti bacteriële werking van onbehandelde honing af, maar dat er ook een honing is met nog een hogere helende/anti bacteriële werking als die van de imker wist ik niet. heel interessant om te lezen :). tis dat het zo duur is anders had ik meteen een hele voorraad ingeslagen. ik hou het eerst nog maar even op de Hollandse honing. maar dit is zeker het onthouden waard.

  12. Rowan Chanel
    20 februari 2018 / dinsdag, 20 februari 2018

    Yeeeeeeey, happiness all over the place!
    Zó fijn om zulke artikelen te lezen, beauty met inhoud. Echt chapeau voor jou!
    Denk dat ik zo’n proef potje ga bestellen 🙂

  13. Donna
    20 februari 2018 / dinsdag, 20 februari 2018

    Wat een fijn artikel! Met een duidelijke maar toch ook belangrijke uitleg. Ik wist b.v. niets over de mgo/umf. Bedankt voor de tip van het 50 mg potje en het masker.

  14. 20 februari 2018 / dinsdag, 20 februari 2018

    Hoi Serena,

    Supermarkt-honing wil nog wel eens hard worden (kristalliseren?) waardoor het niet meer smeerbaar is. Kokend water kan dan helpen, maar ideaal is het niet. Weet je al of dit op de duur ook met Manuka honing gebeurt? Of blijft die wel gewoon vloeibaar?

    Groetjes Suzanne

    • Jamilla
      20 februari 2018 / dinsdag, 20 februari 2018

      Als je honing verhit dan verlies je de werkzame stoffen dus dat is niet aan te raden.

    • Serena
      Auteur
      20 februari 2018 / dinsdag, 20 februari 2018

      hi Suzanne,
      het potje van mijn moeder is van vorig jaar (misschien zelfs iets ouder nog) en dat was wel ietsje dikker geworden, maar nog steeds vloeibaar/smeerbaar.

  15. 20 februari 2018 / dinsdag, 20 februari 2018

    Heel erg interessant artikel! Ik heb weleens de Manuka Honey-lijn van Dr. Organic geprobeerd, maar die is vast lang niet zo puur.

  16. 20 februari 2018 / dinsdag, 20 februari 2018

    Ik hou van gezichtsproducten die honing bevatten. Ik merk meteen dat mijn huid weer levend oogt en de huid is weer goed verzorgd. Ik heb enkele sheetmasks die Manuka honing bevatten uit Korea en die zijn ook echt mijn favoriet! Toen mijn moeder kanker had hadden wij tig potten van deze merk Manuka in het hele huis liggen. Zij nam elke dag een grote eetlepel van deze honing om maar weer een beetje beter te voelen. Echt een wonder mindel ja!

    • Shinta
      20 februari 2018 / dinsdag, 20 februari 2018

      Mag ik vragen van welk merk jij de sheetmasks hebt?

  17. Rita
    20 februari 2018 / dinsdag, 20 februari 2018

    Jaren geleden heb ik de Manuka mgo400+ gekocht. Fijn om nu een duidelijk en uitgebreid artikel te lezen over de helende werking ervan.

  18. Fanny
    20 februari 2018 / dinsdag, 20 februari 2018

    Deze manuka honing, (met verschillende MGO gehaltes) kan je ook gewoon bij Holland & Barret kopen. Soms zelfs met korting geloof ik? Of met de korting via hun spaarpunten systeem.

    • Serena
      Auteur
      20 februari 2018 / dinsdag, 20 februari 2018

      Online kan ik alleen het merk Manuka Doctor vinden, geen Manuka Health.

    • Meryem
      20 februari 2018 / dinsdag, 20 februari 2018

      Bij de Natuurwinkel heb je het ook van de merk Traay

  19. Melissa
    19 februari 2018 / maandag, 19 februari 2018

    Hi Serena

    Dit is nu echt de reden dat ik zo graag je blog lees. 🙂 Heel interessant artikel!
    Superfijn dat je de moeite doet om een onderbouwd artikel te schrijven.

  20. 19 februari 2018 / maandag, 19 februari 2018

    Wat een super interessant artikel! Zeker de moeite waard om eens zo’n kostbaar potje aan te schaffen 🙂

  21. 19 februari 2018 / maandag, 19 februari 2018

    Super artikel dit! Heel informatief en heel leerzaam. En een mooie uitleg geef je bij alles. Ik hou echt van je artikelen hihi.
    Deze honing ziet er ook heel anders uit dan ‘gewone’ honing of lijkt het zo op de foto?

    Liefs Sophia

  22. 19 februari 2018 / maandag, 19 februari 2018

    Super interessant artikel. Ik gebruik ook graag onbewerkte honing in mijn voeding en in mijn beautyrituelen maar Manuka honing heb ik nog niet gebruikt. Het is ook zo freaking duur voor een klein potje hahaha. Maar nu twijfel ik wel…

  23. Cindy
    19 februari 2018 / maandag, 19 februari 2018

    Wat een leuk artikel! Ik heb dit jaar mijn profielwerkstuk gedaan over honing als antibioticum dus leuk dat je er ook in verdiept hebt! 🙂

  24. Cynthia
    19 februari 2018 / maandag, 19 februari 2018

    Wat super dat je dit artikel plaatst.
    Ik was er erg nieuwsgierig naar en je hebt alles zo uitgebreid omschreven. Ik ga het zeker eens proberen.

  25. Marloes
    19 februari 2018 / maandag, 19 februari 2018

    Ik wilde het een paar weken geleden bestellen bij de tuinen (of nouja, Holland and Barrett nu) maar toch niet gedaan omdat ik nog wat twijfels had maar nu ben ik weer aan het twijfelen gezet haha! Goed artikel, dankjewel!

    • Serena
      Auteur
      19 februari 2018 / maandag, 19 februari 2018

      hi Marloes,
      ik zag dat de manuka honing van H&B geen vermelding heeft van MGO of UMF, slechts een cijfer wat de totale activiteit aangeeft. Persoonlijk zou ik dus voor een manuka honing gaan die wel de MGO/UMF waarde vermeld (maar het hangt er ook een beetje vanaf hoeveel je wilt uitgeven en met welk doel). Ik ben er in elk geval zeer over te spreken, raad het je aan om het zeker eens uit te proberen!

      • Marloes
        22 februari 2018 / donderdag, 22 februari 2018

        Bedankt voor je reactie!!! Goede tip, had er inderdaad nog niet op gelet, ik ga er zeker naar kijken, vooral omdat ik me de laatste week een beetje ziek voel. Wie weet dat het iets doet! 🙂

      • Adri
        21 januari 2021 / donderdag, 21 januari 2021

        Hai Serena,
        Ik heb met interesse je artikel gelezen! Ik was wat op zoek naar huidproblemen en manuka honing. Zelf werk ik bij H&B en wij verkopen inderdaad deze honing. Een heel aantal verschillende soorten. Voor op het potje staat wel degelijk de MGO vermeld. Van de lagere tot de hogere hebben wij in de winkel en in de webshop. Je kunt met een gerust hart deze honing bij H&B kopen omdat deze zeker de juiste is 🙂
        Hartelijke groet van Adri

  26. Marieke
    19 februari 2018 / maandag, 19 februari 2018

    Ik hou van honing, en ik wist niet can de helende werking! Interessant!
    Misschien als aanvulling: baby’s onder 1 jaar kunnen beter geen honing eten zegt t voedingscentrum vanwege een bacterie die erin zou kunnen zitten en voor zuigelingenbotulisme kan zorgen.

    • Serena
      Auteur
      19 februari 2018 / maandag, 19 februari 2018

      hi Marieke,
      let op: alleen onbewerkte honing heeft een helende werking, en manuka honing in het bijzonder.
      De meeste ‘normale’ honing uit de supermarkt helaas niet, die dient alleen als zoetstof.

  27. Norma
    19 februari 2018 / maandag, 19 februari 2018

    Heel interessant

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *